Waarom je de verkeerde beslissing neemt

Leiderschap tonen betekent – naast praten – beslissingen nemen. Beslissen welke doelen we nastreven als collectief. Beslissen wat de strategie wordt voor de komende jaren. Beslissen wat onze purpose in het bedrijf nou echt is. Helaas zullen leiders altijd de foute beslissing in de ogen van hun belanghebbenden.

Want wij Nederlanders leven in een polderland. Alle meningen moeten gehoord worden. Een leider in de kantoorjungle zal dus al zijn of haar stakeholders moeten aanhoren. Iedereen mag input leveren op een idee. Neem het formuleren van een nieuwe strategie als voorbeeld. Om de strategie ook echt toegepast te zien worden in de organisatie moet iedereen zich er onderdeel van voelen. Dat kan perfect via de kantoorpolder. Uren vergaderen en kletsen met elkaar, zodat iedereen zich gehoord voelt en het gevoel heeft hier aan bij te dragen - althans, dat is hoe het management het percipieert. Hoera, de strategie wordt gedragen door de organisatie.

Dit kan alleen maar misgaan. Want dit proces duurt zo lang, dat zodra de strategie er staat, mensen er al niet meer in geloven. Want als het verzinnen van de strategie zo stroperig verloopt, dan zal de uitvoering een hel worden. Daar komt bij dat door al die duizenden meningen, het hele verhaal één groot compromis wordt. Zodat iedereen iets erin heeft zitten om over te zeiken. Om nog maar erover te zwijgen dat het de duidelijkheid en de focus niet ten goede komt.

Pal tegenover de kantoorpolder staat de kantoordictator. Dit is een leider die extreem besluitvaardig is. Iemand die niet alle meningen hoeft te horen en zeer eigenzinnig zijn of haar eigen visie kan formuleren. In het voorbeeld van de nieuwe strategie heeft deze leider samen met een paar vertrouwelingen binnen twee weken een nieuwe, geweldige strategie uitgepoept. Medewerkers weten direct waar ze aan toe zijn en de slagkracht is absoluut duidelijk. We mogen spreken van een vliegende start.

Ook dit gaat mis. Want zodra deze strategie gepresenteerd is, vindt men het wel erg snel. Is er wel zorgvuldig onderzoek gedaan? Zijn er geen details vergeten? Waarom zijn er maar zo weinig mensen aangehoord? We maken van mierenneuken een Olympische sport. Ook willen medewerkers niet meedoen aan deze strategie. Want hun mening is er niet in vertegenwoordigd. Zij zijn niet meegenomen in het proces. Dit komt uit de ivoren toren van het management en die snappen niet wat echt nodig is. Deze strategie wordt niet gedragen door de organisatie. 

Tussen deze twee extremen zitten vele tussenvormen. Die vaak de traagheid van de polder met de tegenstribbelende collega’s van de dictator combineren. Een soort monster van Frankenstein met de slechtste eigenschappen uit beide werelden. Ook in een tussenvariant kun je het simpelweg niet goed doen.

Leiders zijn dus gedoemd om de verkeerde beslissingen te maken in de ogen van hun volgelingen. Linksom of rechtsom betrek je mensen te veel of juist te weinig. En er zijn altijd mensen te vinden die het niet met je eens zijn, wat je ook doet. 

Helaas neemt dit niet weg dat beslissingen genomen moeten worden. Hoewel je het dus nooit goed kunt doen, moeten knopen doorgehakt worden. Is het niet in de kantoorjungle, dan heb je thuis wel een heus poldermodel met je partner of een dictatoriale puber die de boel terroriseert. Hoeveel je ook oefent met beslissingen maken in welke setting dan ook: goed kun je het nooit doen.