De wendbare strategie
De vijfjarenplannen van de Sovjet-Unie waren niet bepaald een daverend succes. Want deze werden uiteraard gedurende de uitrol achterhaald en dit was het recept voor mislukking. Hedendaagse organisaties passen wel op dat ze niet in die val trappen. Nee, geen vijfjarenplannen. Maar juist wendbare strategieën, exit plannen en pivot-taferelen.
Een beetje respectabel bedrijf is trots op zijn (schijnbare) wendbaarheid en etaleert dat (hoofdzakelijk intern) graag. Het liefste heeft dit bedrijf een omzet van enkele miljoenen, een silo-structuur en een stafgrootte waar je u tegen zegt. Dat klinkt misschien als een ‘olietanker die van richting probeert te veranderen’ of ‘een waterhoofd wat probeert te draaien’ en dus als een exercitie die gedoemd is om te falen. Ik pleit er dan ook voor dat bedrijven helemaal geen wendbare strategie formuleren.
Ik vind dat een wendbare strategie meer hip jargon is dan een echte strategie. Hoewel dooddoeners als ‘de enige constante is verandering’ een kern van waarheid hebben en je als bedrijf zeker moet veranderen om bestaansrecht te houden, is alleen het hebben van een wendbare strategie daar geen invulling van. Zeker niet als die invulling vaak betekent dat gevestigde consultancy kantoren – die al honderd jaar hetzelfde doen – binnen worden gehaald om de nieuwe super wendbare strategie vorm te geven. Het liefste zijn dit blanke mannen in mooie pakken met hoge uurtarieven die het (door hun junioren) in een elegante tool als PowerPoint uitwerken.
En zo’n strategie wordt pas echt wendbaar als het gaat leven bij de mensen. Of nog beter: als de medewerkers het moeten doorleven. Dan huur je een ander kantoor in om een interne communicatiestrategie uit te werken. Zodra de PowerPoint op verschillende manieren, zoals in een virtuele town hall, een tijdelijke hippe interne nieuwsbrief of een heuse podcast met als special guest de CEO van het betreffende bedrijf, de organisatie in is geslingerd kan het wendbaar zijn beginnen natuurlijk.
Maar er een nog veel kwalijker punt. Dat is namelijk de stuurloosheid die het voetvolk ervaart. Dat zijn u en ik: simpele medewerkers. Want de realiteit leert dat zodra de super wendbare strategie de organisatie in getorpedeerd is, niemand na heeft gedacht over de concrete uitvoering ervan. Zodra er verschillende werkgroepen, strategische ronde tafels, workstreams en change agents gekweekt zijn, zijn we een godsvermogen kwijt en een jaar verder. Dan zijn we al op het punt dat het wel erg lang duurt en de return wel snel duidelijk moet worden. Na nog een jaar van ploeteren is de conclusie duidelijk: niet wendbaar genoeg. Tijd voor een nieuwe strategie om nog beter met hedendaagse uitdagingen om te gaan. En dus beginnen we weer van voren af aan. Het is te vergelijken met de idiot olympics van Monty Python: iedereen gaat een kant op maar niemand gaat ergens heen.
Pleit ik nou voor de terugkeer van de vijfjarenplannen? Nee. Ik pleit er wel voor dat een organisatie ergens voor gaat staan, daar een strategie bij formuleert en vervolgens vast houdt aan die koers voor enige tijd. Dus niet reactief zijn, maar je eigen pad kiezen en daarvoor gaan. En wie weet is uw organisatie dan juist die grote veranderaar, waardoor de concurrentie wendbare strategieën moet gaan verzinnen.