Nee is ook een antwoord!
De meeste (digitale) overleggen of toevallige ontmoetingen beginnen met de vraag “Hoe is het met je?” Negen van de tien keer krijg je het antwoord “Goed, druk met [werkzaamheden]”. Dan reageer je – net als ik – misschien met de bijdehante dooddoener “Druk zijn is een kwestie van niet in staat zijn om prioriteiten te stellen”, maar feit blijft dat de persoon in kwestie die druk ervaart. En die persoon is daarin niet alleen. In 2019 kampten 1,3 miljoen Nederlanders met burn-out klachten en in 35% van het ziekteverzuim is werkdruk of werkstress de aangewezen reden. Jonge werknemers zijn oververtegenwoordigd: ruim 20% geeft aan te kampen met burn-out symptomen. Het kostenplaatje? Zo’n 3 miljard euro. Op het moment van schrijven is de impact van de Coronacrisis op deze cijfers nog niet duidelijk. Maar wat we wel weten is dat concentratieproblemen (bijv. door de combinatie van thuisonderwijs en thuiswerken) en beperkte informele, sociale interactie de mentale gezondheid niet ten goede komen.
Er zijn tal van oorzaken die ten grondslag liggen aan de werkdruk die wordt ervaren: klanten die strenge (kwaliteits)eisen stellen aan de producten en diensten waar ze voor betalen, een high-performance bedrijfscultuur, krappe of soms zelfs onrealistische planningen, steeds sneller ontwikkelende technologieën die steeds maar weer geadopteerd moeten worden. Millennials (maar ook anderen), die gedreven zijn om alles goed te doen, gaan gebukt onder die hoge verwachtingen. Deadlines zijn er om te halen en aan de wensen van collega’s en klanten moet worden voldaan. Altijd. Maar wat nu als de emmer dreigt over te lopen? Als die extra taak, dat extra project of die extra offerte gewoonweg te veel van je vraagt? Dan is er maar een juist antwoord op het (klant)verzoek: nee!
In mijn directe omgeving (zowel zakelijk als privé) constateer ik dat “Nee” een soort verboden woord geworden is. Maar mijn opa leerde mij tijdens mijn studententijd juist: “Nee is ook een antwoord!” Die gedachte heb ik altijd vastgehouden. Want “nee” is niet het antwoord wanneer je geen zin hebt, maar “nee” is een manier om verwachtingen te managen. Met “Nee, nu even niet, maar na [datum] wel” geef je aan dat je in staat bent om te prioriteren. Je geeft op die manier aan dat je beloftes hebt gemaakt die je graag wilt waarmaken voordat je de focus verlegt op andere taken of werkzaamheden. Waarom? Omdat je je maximaal in wilt kunnen zetten voor het nieuwe verzoek. Je wilt die high performance leveren, maar niet ten koste van eerder aangegane verplichtingen of, nog erger, ten koste van je mentale of fysieke gezondheid.
“Nee” stelt je in staat om op de lange termijn continue te kunnen voldoen aan de hoge verwachtingen die gesteld worden aan je prestaties. Je carrière is een marathon van 42+ jaar. Die loop je niet uit door steeds hele felle sprints te trekken en dan weer uit te moeten hijgen langs de kant. En te hard van start gaan betekent misschien wel dat je vroegtijdig uit de race moet stappen. Ik daag je uit om het tij te keren. Doe dat niet voor de mensen om je heen, maar vooral voor jezelf. Niet overtuigd? Dan is nee is ook een antwoord.