Stop de bazooka
We hebben talloze problemen en crises. Gelukkig hebben we vaak genoeg ook oplossingen. Vroeger waren die oplossingen complexe, maar zorgvuldig samenhangende pakketten aan maatregelen of juist zeer fijnmazige, precieze acties. Tegenwoordig hebben we voor ieder probleem dezelfde oplossing: de bazooka.
Met de bazooka bedoel ik dat iedere oplossing tegenwoordig groots en meeslepend moet zijn. Dat komt niet per se door de problemen, maar door de aandacht die de problemen krijgen. Waar een probleem vroeger alleen een probleem was, wordt tegenwoordig alles extra uitvergroot via liveblogs, sociale media en zogenaamde vrijheidskaravaans. Het bazooka-effect komt ook door de personen achter de oplossing. Want een grootste, knallende oplossing doet je voorkomen als een robuust en groots leider. En dat bekt natuurlijk lekker.
Helaas is ieder probleem met een bazooka uit de lucht schieten totaal niet handig. Het komt daadkrachtig en actiegericht over en het laat zien dat je alles uit de kast trekt. Maar negen van de tien keer is dat niet handig. De bazooka richt namelijk ontzettend veel nevenschade aan. Schiet jij op een mug, dan verwoest je het huis achter die mug. Wil jij de Bulgarenfraude hard aanpakken omdat het groot in het nieuws is geweest? Dan lanceert jouw Bazooka de toeslagenaffaire jaren erna. Wil jij flink wat geld verdienen voor het bedrijf? Dan verzin je complexe financiële producten die jaren later een financiële crisis verergeren (of teweeg brengen).
De bazooka is niet alleen vervelend vanwege het pad van vernietiging wat achtergelaten wordt. De bazooka is ook nog eens totaal niet secuur. Dat betekent dus dat als je op de mug schiet, je de mug vaak niet eens raakt. Denk eens aan die meeslepende, megalomane veranderprogramma’s in grote bedrijven. Miljoenen worden over de toonbank gesmeten, zodat er agile gewerkt wordt. Maar de organisatorische samenhang, cultuur en werkethos zitten nog precies hetzelfde in elkaar. Of denk aan het introduceren van een nieuwe chatdienst als Google Hangouts, terwijl de markt verzadigd is met alternatieven - vele miljoenen het putje in. Als klap op de vuurpijl kun je ook alcohol helemaal verbieden, waardoor je onbedoeld de oprichting van de Amerikaanse maffia mogelijk maakt. Alle muren kapot, maar de mug zoemt rustig verder.
Het is tegenwoordig een reflex om een grote, daadkrachtige oplossing neer te leggen zonder te kijken wat het probleem is. Maar het is hip, die bazooka. Wat jammer is, want het kan ook anders. En dat kan nog steeds actiegericht, snel en met gepaste bombarie. Met kleine oplossingen die je direct inzet zonder al te veel poespas. Gaat het fout, dan is er geen groot leed. Gaat het goed, dan kun je altijd nog opschalen. Denk aan Picnic die met één auto rondreed om boodschappen te bezorgen alvorens ze de supermarktbranche bestormden. Facebook wat als sociale website voor een campus begon voordat de wereld eraan verslaafd raakte. Of Philips wat met een gloeilamp begon voordat ze jaren later een gevestigde naam in de zorgindustrie werden.
Het is verstandig om eerst een klein handgeweer te pakken om voorzichtig te kijken of je wat raakt. Dan mag je van mij uiteindelijk artillerie inzetten om je geweldige, bevestigde oplossing groots uit te rollen.
Ik hoop dat je kruit droog is, want het stikstof-, woon- en klimaatdossier kunnen wel wat vuurkracht gebruiken.