Verkort de werkweek!
Ieder weekend is eigenlijk hetzelfde: de hoeveelheid nieuws-nieuws is erg laag. Bij het zoeken naar nieuws, pikte de NOS een pleidooi van vakbond CNV op. De vakbond pleit namelijk in de nieuwe cao-onderhandelingen voor een werkweek van 30 uur. Als harde werker en zelfbenoemd carrièretijger rolde ik met mijn ogen. Dat werkt toch niet? Maar, toen ik er iets langer over nadacht bleek dit zo gek nog niet.
Er zijn veel populaire boeken over hoe je met minder uren werk, hetzelfde gedaan krijgt. Of hoe je door minder uren te werken gelukkiger wordt. Een extreem voorbeeld is de werkweek van vier uur. Ook gerenommeerd (internationaal) onderzoek is zich nu toch langzamerhand aan het scharen achter de verkorting van de werkweek. Want, zo valt te lezen: veel van onze traditionele 40 uur gaat verloren aan onproductieve zaken. Deze holle ruimte kan weggehaald (en dus veel beter besteed) worden.
Het is ook helemaal niet zo gek als je naar de geschiedenis kijkt. Want de werkweek is alsmaar korter geworden. Zo gingen we van een zesdaagse werkweek naar een vijfdaagse werkweek. Ook werd tien uur per dag veranderd naar acht uur per dag werken, iets wat lang bekend stond als arbeidstijdverkorting. Hoewel de redenatie in de literatuur veelal kijkt naar of wij productiever zijn of niet, heeft het historisch gezien ook hele andere redenen om minder lange dagen te draaien. Want vrijheid - bijvoorbeeld door het hebben van twee in plaats van één weekenddag(en) - werd een belangrijke reden. Ook het feit dat er überhaupt een leven naast werk plaats mag vinden, met de nodige tijd daarvoor, is een roep die vanuit de samenleving alsmaar luider werd. Dit laat zien dat er dus ook zeker sociologische en psychologische redenen zitten achter het verkorten van het van de werkweek.
Zoals gezegd zijn deze, meer zachte en zeker niet economische redenen, een deel van het verhaal. Maar, zelfs voor de diehard economen die dit lezen, valt er heil in te zien. Kijk bijvoorbeeld naar onderzoek wat stelt dat meer uren per week werken, niet leidt tot meer productiviteit. Om er nog maar over te zwijgen of meer uren werken tot meer waarde voor de samenleving leidt - dat is een verhaal voor een andere keer. Wanneer de verkorting van de werkweek wordt doorgevoerd, blijkt uit oud en nieuwer onderzoek dat de economie ongemoeid blijft. Behalve prachtige literatuur hebben ook experimenten in IJsland, Nieuw-Zeeland en Zweden dit bewezen.
Het is dus economisch verstandig om te doen en mensen lijken er gelukkiger van te worden. Dan kun je nog steeds denken ‘ho even, dan wordt mijn werkweek puur werk en geen sociaal contact meer’. De angst is enigszins begrijpelijk, maar door efficiënter met je tijd om te gaan – en daar dus toe gedwongen worden door een kortere werkweek – heb je méér tijd over voor sociale contacten. Ook met collega’s om het gezellig te houden op werk.
Nog steeds kun je denken ‘ho even, ik heb die tijd echt nodig, ik kan niet korter werken’. Dat kan. Dit hoeft niet voor iedereen te zijn, maar alles wijst erop dat het beter is voor de samenleving als geheel. Dat een handjevol personen de energie (of status) haalt uit langer (en misschien dus minder productief) werken is helemaal goed. Dat moet alleen niet de geforceerde, onlogische standaard worden. Want als voor zo veel mensen de productiviteit gelijk blijft of hoger wordt met een kortere werkweek, denk dan eens in voor wat voor een nuttige zaken extra tijd en aandacht krijgen van al deze mensen. Van tijd doorbrengen met familie tot vrijwilligerswerk doen bij de lokale vereniging; de waarde in de breedste zin is bijna onmeetbaar.
Dus ja, CNV heeft een punt dat de kortere werkweek een slim idee is. Het is goed voor de mens en dat leidt tot betere resultaten voor het bedrijf waar deze mens werkt. Het is goed voor de productiviteit en de mentale gezondheid, wat leidt tot een stabiele economie. Uiteraard is dit niet voor iedereen en zullen voornamelijk de über-alfa-mannen onder ons het liefste hun 60 uur blijven draaien. Maar voor de samenleving als geheel is het logisch om de werkweek te verkorten. Nadeel is dan dat het weekend misschien langer wordt en de NOS nog meer moeite heeft om interessant nieuws te vinden. Wie weet kunnen ze dan dit artikel delen ter onderbouwing van het CNV bericht.